Met een goed geïntegreerde grijpreflex sta je met een ontspannen grip in de wereld.
Iedereen die zijn of haar vinger wel eens in de handpalm van een baby heeft gelegd, weet dat het knuistje zich dan klemvast om jouw vinger vouwde. Dit noemen we de handgrijp reflex en deze is zo sterk dat de baby hiermee zijn eigen gewicht zou kunnen dragen. Deze reflex verschijnt al 11 weken na de conceptie en bij de geboorte is deze volledig actief. Het is dan ook één van de reflexen die direct na de geboorte getest wordt.
Na de tweede of derde maand hoort deze reflex te integreren, zodat de baby kan leren de vingers onafhankelijk van elkaar te bewegen. Op het moment dat je dan je vinger in de handpalm legt, zal het knuistje zich niet meer sluiten zoals eerst. Met een maand of 4 tot 6 wordt de pincetgreep ontwikkeld. Deze zorgt ervoor dat het kindje iets tussen duim en vingers vast kan houden. Bij het kruipen worden dan bijvoorbeeld de gevonden pluisjes opgepakt, maar ook tijdens het eten van macaroni of erwtjes zien we deze pincetgreep terug.
Kenmerken
- Spraak- taaluitdagingen zoals: stotteren, moeite met onder woorden brengen, articulatieproblemen etc.
- Schrijfuitdagingen: zwakke of juist krampachtige pengreep en daardoor vermoeidheid in vingers tijdens/na schrijven
- Pijnlijke polsen, handen, schouders
- Aversie tegen schrijven, fijn-motorische handelingen
- Mondbewegingen tijdens fijn motorische activiteiten zoals schrijven, tekenen, knippen, typen etc.
- Moeilijk de eigen grenzen kunnen afbakenen
- (te) Vasthoudend zijn in gedrag/weinig flexibel
- Moeite met begrijpen (geen grip krijgen op de zaak)
- Links-rechts voorkeur is onvoldoende of gemengd
- Problemen in de grove motoriek, omrollen, gaan zitten, kruipen etc.
- Uitdagingen m.b.t de coördinatie van:
hand-oog
hand-mond,
hand-been,
hand-hoofd
- Tandenknarsen
Spelletje
Klap een paar keer in je handen en maak dan ineens heel snel een vuist. Kijk naar de positie van je duimen. Soms zitten de duimen dan verstopt in je handen, soms net aan de buitenkant van je wijsvinger of er net bovenop. Dit zijn een paar posities die erop kunnen wijzen dat er nog een actieve grijpreflex aanwezig is. Een actieve grijpreflex kun je onder andere herkennen aan de manier waarop een kind of zelfs een volwassene zijn handen gesloten houdt en doordat de handen constant of met grote regelmaat gesloten zijn, zorgt dit voor een onnodige spanning in het lichaam. Deze spanning kan er in de vorm van stotteren, stijve kaken, tandenknarsen etc. uitkomen, maar heeft ook invloed op het buik- darmgebied.
Compensatiegedrag
Het is logisch dat deze actieve grijpreflex ook voor veel spanning zorgt in het handgebied. Op het moment dat we moeten schrijven oefent de hand dan een veel te grote druk uit op de pen en je kunt je voorstellen dat dit het schrijven aanzienlijk lastiger maakt. Maar ook de andere fijn motorische vaardigheden zoals tekenen, knippen, prikken, typen of een instrument bespelen ondervinden hier hinder van. Zo is het maken van een opstel waarbij ideeën op papier of in de computer moeten worden gezet een grote uitdaging, omdat dit het lijf veel energie kost. De verhalen krijgen daardoor vaak weinig details.
Op zulke momenten moet het reflex dus onderdrukt worden om tóch de dingen te kunnen doen die er van je ‘gevraagd’ worden, dit noemen we: compenseren. Dit compensatiegedrag zorgt op zijn beurt vaak voor een slechte werkhouding die kan zorgen voor lage rugpijn, een zwakke blaas en vermoeidheid.
Metaforisch
Het mooie aan reflexen is dat je er ook metaforisch naar kunt kijken. Je kunt je afvragen waar iemand met een actieve grijpreflex graag grip op wil houden of graag aan wil vasthouden. Misschien is er weinig houvast en is het daarom fijn en veilig om vast te houden aan vertrouwde dingen of eigen ideeën. De grijpreflex is ook nauw verbonden met andere handreflexen die er samen voor zorgen dat de omgeving in beeld wordt gebracht, wordt omkaderd.
Kinderen en volwassenen met autisme (kenmerken) zie je regelmatig met hun duim in hun vuist geklemd. Zeker in onbekende situaties of situaties die veel prikkels opleveren. Je zou kunnen zeggen dat ze op zoek zijn naar houvast, naar veiligheid.
Een niet ontwikkelde grijpreflex geeft juist kenmerken die tegenovergesteld zijn. Als er te weinig reactie op een gegeven stimulus is, zorgt dit vaak voor een lage spierspanning op bovengenoemde gebieden. Als je hier metaforisch naar kijkt zou je kunnen zeggen dat deze persoon zich de dingen makkelijk uit handen laat nemen. Wellicht is er sprake van weinig initiatief en heb je minder grip op wat er met jou of om je heen gebeurd.
Met een goed geïntegreerde grijpreflex sta je met een ontspannen grip in de wereld.
